Có lẽ bạn đã nghe thấy: Tiếng gáy to, tự hào của gà trống “cock-a-doodle-doo” phá vỡ sự yên tĩnh của sáng sớm. Gà trống dường như biết chính xác khi mặt trời sắp mọc. Nhưng liệu đó có phải là ánh sáng khiến chúng thức dậy? Hay là điều gì sâu xa hơn?
Không Chỉ Về Ánh Sáng
Hầu hết mọi người nghĩ rằng gà trống gáy vì chúng thấy mặt trời. Nhưng ngay cả trong bóng tối hoàn toàn, chúng vẫn gáy vào khoảng cùng một thời điểm. Đó là vì chúng theo dõi nhịp sinh học - một bộ đếm thời gian nội bộ theo dõi ngày đêm.
Gà trống vốn là loài dậy sớm tự nhiên. Tiếng gáy của chúng giống như một lời thức dậy cho bầy đàn. Nó cũng là cách để khẳng định lãnh thổ trước khi các loài khác thức dậy.
Những Điều Khoa Học Nói Về Tiếng Gáy
Các nhà nghiên cứu ở Nhật Bản đã nghiên cứu gà trống trong phòng thí nghiệm không có cửa sổ. Những con chim vẫn gáy sớm vào buổi sáng, không cần ánh sáng mặt trời. Điều đó xác nhận điều mà nông dân đã biết: gà trống không cần mặt trời mọc để biết khi nào là sáng.
Chúng hoạt động dựa trên một loại đồng hồ nội bộ được đặt lại mỗi 24 giờ. Ánh sáng giúp điều chỉnh nó tinh vi hơn, nhưng không phải là người kiểm soát hoàn toàn thói quen của gà trống.
Lý Do Gà Trống Gáy (Ngoài Việc Chỉ Mỗi Mặt Trời Mọc)
- Để đánh dấu lãnh thổ: Tiếng gáy sớm cảnh báo người khác tránh xa.
- Để đánh thức bầy đàn: Gà trống giữ cho gà mái và các con chim non theo lịch trình.
- Để phản ứng với tiếng ồn: Những âm thanh như tiếng bước chân, kẻ săn mồi, hoặc đèn pha có thể kích hoạt tiếng gáy.
- Để xác định thứ hạng: Gáy là một phần của cuộc cạnh tranh giữa các gà trống. Nó thể hiện ai là người đứng đầu.
- Bởi vì nó đã được lập trình sẵn: Nhịp sinh học tự nhiên của chúng cho biết đó là buổi sáng — dù có hay không có đồng hồ hoặc lịch.
Vai Trò Của Mặt Trời Mọc Trong Thói Quen Của Chúng
Dù không cần mặt trời để gáy, ánh sáng buổi sáng giúp củng cố nhịp điệu của chúng. Nó làm rõ cảm giác thời gian của chúng hơn. Đó là lý do tại sao gà trống trong môi trường tự nhiên thường gáy ngay trước hoặc vào lúc bình minh; đồng hồ nội bộ của chúng dần đồng bộ với ánh sáng theo thời gian.
Nhưng không phải lúc nào cũng hoàn hảo. Một số gà trống gáy sớm hơn một chút. Một số khác thì muộn hơn. Chúng giống như đồng hồ báo thức có lông vũ với ý kiến mạnh mẽ.
Một Lý Do Nữa Để Trân Trọng Tiếng Sáng Sớm
Gà trống không chỉ báo cho chúng ta biết ngày bắt đầu. Chúng nhắc nhở chúng ta về nhịp điệu, thói quen và thời gian của tự nhiên. Dù bạn yêu thích hay ghét tiếng gáy của chúng, đó là một trong những âm thanh cổ xưa nhất liên quan đến bình minh. Và khác với báo thức điện thoại, nó không bao giờ tắt tiếng.